Ρεπορτάζ για το επίπεδο της ζυθοποιίας στο γειτονικό Άμστερνταμ, Ολλανδία.
Ρεπορτάζ 5ο: De Prael Brouwerij.
Αγαπητοί φίλοι μου στη Ελλάδα γεια σας. Σας έλειψα; Ελπίζω πως ναι!
Μετά από ένα μεγάλο διάστημα αποχής επέστρεψα για μια ακόμα παρουσίαση από μια επίσκεψη μου σε ακόμα ένα ζυθοποιείο, αυτή τη φορά όχι της Τσεχίας αλλά μιας γειτονικής χώρας, της Ολλανδίας.
Καλώς ήλθατε στο Άμστερνταμ. Καλώς ήλθατε στο "pan cake" περιμετρικά του ποταμού Amstel. Καλώς ήλθατε στην πόλη με τους ανθρώπους που τα ανέχονται όλα και που αυτά που απαγορεύονται είναι πολύ λίγα.
Θα μεταφερθούμε στο ζυθοποιείο του De Prael (φωτ. 1) όπου βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο της γνωστής περιοχής με τα κόκκινα φανάρια... Έχει ενδιαφέρον να βλέπεις τις πόρνες να επιδεικνύουν τον εαυτό τους στα παράθυρα, αλλά δείχνει δέκα φορές περισσότερο κουλτουριάρικο απ' ότι η εκπόρνευση στη χώρα μου τη Βοημία που είναι ακόμα παράνομο και διώκεται από το νόμο... αλλά δεν υπάρχει επιλογή παρά να καλέσουμε ξανά τον καλό στρατιώτη Švejk.
Οι νόμοι φτιάχνονται για να έχουμε κάτι να παρανομούμε... χαχα. Και λοιπόν; Όλα παίρνουν το δρόμου που τους αξίζει. Απ' ότι φαίνεται για εμάς τους Τσέχους, όπως στη ζούγκλα... τα έχουμε αυτά. Αλλά υπάρχει καλή μπύρα σ' αυτή τη "ζούγκλα". Και αυτή δεν είναι κακή τοποθέτηση, σωστά;
Λοιπόν αυτοί (οι Ολλανδοί) έχουν καλύτερο τυρί και χαμόγελα στα χείλη τους, αλλά ας ξεκινήσουμε. Όχι άλλη προπαγάνδα. Εδώ είμαστε για τη μπύρα!
Αρχικά... η De Prael Brouwerij είναι ένα είδος πολύ εξειδικευμένης επιχείρησης. Δεν είναι εντελώς εμπορική, και αυτή η τακτική αυτόματα οδηγεί στο κέρδος. Στην Ολλανδία από τον νόμο ονομάζονται "Stichting" και έτσι το επίσημο όνομα είναι "Stichting de Brouwerij de Prael". Είναι κάτι σαν "Ίδρυμα Γενικού Ενδιαφέροντος", το οποίο έχει ορισμένες φορολογικες ελαφρύνσεις και οφέλη. Και αυτό συμβαίνει Φανταστείτε πως υπάρχουν περίπου 60 υπάλληλοι.
Αλήθεια, εκείνα με τις συμβάσεις εργασίας επ' αόριστου είναι μόνο 10 με 12, αλλά αυτό είναι ανησυχητικό. Και οι υπόλοιποι υιοθετούνται στη σύμβαση part time... μερικές ώρες την ημέρα.
Νομίζω πως καμιά Τσέχικη μικροζυθοποιία δεν θα επιζούσε με 60 εργαζόμενους. Χαχα. Αλλά είμαστε στην Ολλανδία. Στη χώρα των μεταναστών και τη χώρα των πρώην αποίκων! Έτσι πρέπει "να επανορθώσουν παλαιές αμαρτίες" τους. Και το κάνουν. Το κάνουν προκειμένου να ενσωματωθούν κάπως εδώ οι άνθρωποι στην Ολλανδική κοινωνία, έτσι ώστε δεν θα αισθανθούν συνολικά αποκλεισμένοι... αλήθεια, είναι συνήθως διανοητικά άρρωστοι άνθρωποι και πολλοί ακαλλιέργητοι μετανάστες. Κυρίως από το Σουρινάμ. Αλλά υπάρχει κάτι μέσα στους τοίχους του ζυθοποιείου που δεν μπορώ να προσδιορίσω γρήγορα. Αλλά το νιώθω. Αισθάνθηκα ένα κομμάτι της αίσθηση αυτής της κοινότητας και της αμοιβαιότητας.
Τελικά, κοιτάξτε το λογότυπο της ζυθοποιίας... παρουσιάζει ένα δάκρυ. Και μας λέει ότι δεν είναι ο καθένας γεννημένος υγιής και με τις επιχειρηματικές δεξιότητες του Bill Gates.
Ένας νεαρός άνδρας από το Σουρινάμ, που κατά προσέγγιση μοιάζει με τον ποδοσφαιριστή Ruud Gullit, καθόταν στο γραφείο υποδοχής της ρεσεψιόν του ζυθοποιείου καθώς ήρθαμε. Η αίθουσα ήταν πραγματικά χαρακτηριστική (φωτ. 2 & 3).
Είμαι λιγάκι "ανιχνευτικός" με τη διάθεση του και παρατήρησα ότι ήταν εντάξει. Τον ρώτησα (προσποιούμενος ότι δεν είχα σκοπό) αν του αρέσουν οι μπύρες Djogo και Parbo που ζυθοποιούνται στην πατρίδα του το Σουρινάμ και είμαι σε διέγερση να δω την αντίδραση του. Είναι πάντα συμπαθητικό να παρατηρείς τους ανθρώπους όταν κάποιος κάνει αναφορά για την πατρίδα τους. Είναι Ολλανδός αλλά η καρδιά του είναι ακόμα στο Σουρινάμ. Το βλέπω.
Τώρα ζωντανεύει και ξεκινάμε την κουβέντα. Είμαι ευχαριστημένος απ' αυτή τη συζήτηση. Κατ' αρχάς προσπαθώ να τον πείσω ότι δεν ήρθα ως περίεργος και ευγενικός Ιάπωνας τουρίστας με τη τελευταία μάρκα φωτογραφικής μηχανής Minolta που ταλαντεύεται μπροστά απ' τη μύγα, ο οποίος το μόνο που ξέρει από μπύρα είναι ότι έχει "σκουριασμένο" χρώμα, αλλά ένας άνθρωπος (εγώ) από μια "χώρα όπου η μπύρα είναι το σπίτι της" και της οποίας οι άνθρωποι την αγαπούν πάνω απ' όλα.
Εδώ στην υποδοχή, μπορείς να αγοράσεις μπύρα με 2,3-2,5€ το μπουκάλι των 500ml, αλλά και μπλουζάκια με το λογότυπο της ζυθοποιίας, ποτήρια, κάρτες, ανοιχτήρια... Αλλά τώρα έρχεται ο κ. John Agricola, διευθυντής του ζυθοποιείου και μας καλωσορίζει. Μας προσκαλεί, χωρίς όποια καθυστέρηση, για τον περίπατο μέσα στο ζυθοποιείο. Ελάτε μαζί μας!
Το ζυθοποιείο βρίσκεται στην πίσω αυλή του κτιρίου. Τα ανοξείδωτα καζάνια (φωτ. 4) δεσπόζουν στο οίκημα... πολύ-πολύ καινούρια, μπορείς ακόμα να μυρίσεις τη γεύση του καινούριου... γύρω απ' τα καζάνια υπάρχει κάτι σαν διάδρομος με παραπετάσματα που στον τοίχο τους έχουν φωτογραφίες και πορτραίτα εργαζομένων και διευθυντών της ζυθοποιίας που εργάζονταν στο παρελθόν ή ακόμα εργάζονται εκεί.
Ζυθοποιούν 3 φορές την εβδομάδα περίπου δέκα εκατόλιτρα. Οπότε αν τα υπολογίσουμε είναι περίπου 3.000 λίτρα την εβδομάδα.
Ο κος Bart (ζυθοποιός 32 ετών) ζυθοποιεί αυτή την στιγμή 7 διαφορετικά είδη μπύρας, όπου όλες είναι υψηλής ζύμωσης και όλες επίσης πολύ δυνατές, από 5,4 έως 9% αλκοόλ με ονόματα όπως Johnny, Mary, Andre, Heintje, Willy... (φωτ. 5 & 6). Η πιο δημοφιλής από αυτές είναι η Heintje (ανδρικό όνομα).
Ελάτε εδώ να τον δείτε. Ο John μου έφτιαξε μία (φωτ. 7). Δυστυχώς υπάρχει μόνο σε μπουκάλι. Ευτυχώς πάει πάρα πολύς καιρός που απαρνήθηκα όλες τις άλλες μπύρες για χάρη της Lager... και έτσι μπόρεσα να διακρίνω πως αυτή η μπύρα (Heintje) δεν είναι κακή. Την απόλαυσα. Έμαθα επίσης πως κάποιες φορές, πολύ σπάνια βέβαια ζυθοποιούνται σπέσιαλ μπύρες όπως η May Bock, Autumn Bock και 2 χειμερινές μπύρες.
Οι μπύρες παραδίδονται σε διάφορα εστιατόρια και πάμπ, όπου προσφέρονται σαν «εντυπωσιακά μπόνους» δίπλα στις βαρετές Heineken ή άλλες μπύρες αυτού του τύπου.
Επίσης η πώληση της De Prael μπουκαλιών περνάει από τα χέρια πολλών μεσαζόντων. Υποπτεύομαι ότι το Ολλανδικό κράτος έχει χώσει το «δαχτυλάκι» του σε αυτό το πάρε-δώσε. Βοήθεια απλά... ίσως φορολογική βοήθεια, ποιος ξέρει... Οικονομική και ηθική βοήθεια. Γιατί όχι; Τουλάχιστον υπάρχει ενδιαφέρον να προχωρήσει το θέμα μπροστά και ότι έχουν δουλειά αρκετοί άνθρωποι και καλά συναισθήματα γιατί είναι χρήσιμοι.
Ας επιστρέψουμε λίγο στην ιστορία. Η ιδέα των δημιουργών, υπήρξε πολύ καιρό πριν. Από το 2000-2002. Αλλά τελικά το 2008 όλα ξεκίνησαν δυναμικά. Και από τότε, δεν έχουν μόνο οι μπύρες ανθρώπινα ονόματα, αλλά ήμουν ο ίδιος μάρτυρας ότι όλοι αποκαλούνται μεταξύ τους με τα μικρά τους ονόματα,... έτσι έμαθα πως οι δύο ιδιοκτήτες είναι απλά ο Arno και ο Fer. Υπέθεσα πως είναι απλά δύο ηλικιωμένοι άντρες που τους αρέσει η μπύρα και την φτιάχνουν. Ο John (Agricola) είναι εδώ απλά διευθυντής, είναι παρόν κάθε μέρα στο ζυθοποιείο και κανονίζει τις καθημερινές διαδικασίες και δουλειές.
Βγαίνοντας από το καζάνι και την έκθεση φωτογραφίας, μπαίνουμε σε ένα μικρό δωμάτιο που πρέπει να είναι το δωμάτιο ξεκούρασης. Γύρο απ' το τραπέζι κάθονταν άντρες και γυναίκες και συζητούσαν. Είχαν διάλειμμα για κολατσιό.Κάτι σαν καντίνα.
Υπήρχε επίσης και ένα μπαρ και ζήτησα από τον John να ποζάρει στην φωτογραφική μου μηχανή (φωτ. 8), ήταν όμως αδιανόητο το να ήταν κάποιος πίσω από την κάνουλα, από τους υπαλλήλους και να έβαζε μπύρα. Απαγορευόταν αυστηρά! Ήταν κατανοητό πως αυτοί οι άνθρωποι ήταν εκεί για δουλειά και όχι για να πιούν. Και τέλος πάντων δεν έδειχναν μπυρολάτρεις. Προσωπικά πιστεύω πως δεν τους ένοιαζε καν η μπύρα. Ήταν χαρούμενοι που 3 φορές την εβδομάδα για 5 ώρες δούλευαν για να τσεπώσουν μερικά ευρώ.
Το κριθάρι (φωτ. 9) εισάγεται από την Γερμανία όπως και ο λυκίσκος. Ο κος Agricola κλαψούριζε και παραπονιόταν πως ο λυκίσκος "Žatec-Saaz" είναι πανάκριβος και πόσο οικονομία πρέπει να κάνουν. Χάρηκα που το άκουσα. Του είπα πως το Ολλανδικό Maasdamer είναι επίσης ακριβό, όμως αυτό γίνεται γιατί είναι καλό και πεντανόστιμο τυρί.
Η διαδικασία της παραγωγής μπύρας είναι γρηγορότερη και ευκολότερη από την πλειοψηφία των Τσέχικων μικροζυθοποιείων. Απλά και μόνο λόγω της υψηλής ζύμωσης. Η μπύρα ζυμώνεται και ωριμάζει σε μικρές ανοξείδωτες κλειστές δεξαμενές σε κυλινδροκωνικό σχήμα (φωτ. 10) και 20 ημέρες αργότερα είναι έτοιμη. Έπειτα την παστεριώνουν, πλένουν τα μπουκάλια (φωτ. 11), τα γεμίζουν με μπύρα (φωτ. 12), βάζουν την ετικέτα (φωτ. 13)... και αυτό είναι όλο. Τόσο απλά.
Η μπύρα και η ζυθοποίηση δεν είναι «επιστήμη» αλλά είναι ειλικρινά μια παλιά τέχνη (που δεν έχουν πολλοί άνθρωποι την υπομονή να ασχοληθούν μαζί της). Μια μικρή σημείωση για να ολοκληρωθεί η εικόνα: Κάθε κομμάτι τεχνολογικό εδώ στο De Prael έχει την ταμπελίτσα "Made in Germany".
Και μιας λοιπόν και τα είδαμε όλα ο «ξεναγός» μας είναι έτοιμος να μας γυρίσει στην υποδοχή μας κάνει χειραψία να μας αποχαιρετήσει,... Μας δίνει μερικές ετικέτες και ένα μπουκάλι μπύρα και εξαφανίζεται πίσω στην δουλειά, όπως ο ατμός στο κατσαρολάκι.
Αποχαιρετώ το αγόρι από το Σουρινάμ στην υποδοχή και παίρνοντας τον δρόμο να φύγω, μου ανακοινώνουν πως πρέπει να πληρώσω έναν λογαριασμό € 6,5 για την περιήγηση μας στο ζυθοποιείο. Ήθελα να εκφράσω την «διεθνή ντροπή» μου αλλά κάτι μέσα μου έλεγε «όχι». Του είπα «Κοίτα νεαρέ, κατ' αρχήν προσκαλέστηκα από τον John και όταν είσαι προσκεκλημένος δεν πρέπει να πληρώνεις στον πολιτισμένο κόσμο, δεύτερον έκανα 520 χιλ. απλά για να δω το ζυθοποιείο σας και να γράψω ένα πολύ ωραίο άρθρο για τους Έλληνες μπυρολάτρεις και τρίτον, θα σε προσκαλέσω εσένα νεαρέ να καταναλώσουμε πολλές ποσότητες μπύρας Zlatopramen στην παμπ της πόλης μου "Railway station of Chateau Garden" στο Teplice της Τσεχίας... και του κόλλησα την προσωπική μου κάρτα στο χέρι.
Την δέχτηκε, προφανώς δεν ξέρει πως αν λάβει σοβαρά την πρόσκληση μου, δεν πρόκειται να ξαναπιεί Ολλανδική μπύρα ξανά στην ζωή του (σημ: η Zlatopramen ανήκει στο Heineken Group)!!! Αργότερα το συνειδητοποίησα κι εγώ.
Και δεν φταίει το αγόρι από το Σουρινάμ, δική μας είναι η ντροπή. Των Τσέχων. Που για τις βρωμοδεκάρες ξεπουλάμε τα πάντα. Ακόμα και τους εαυτούς μας, το κεφάλι μας και την υπερηφάνεια μας. Μια μπύρα και μια ζυθοποιία που τόσο αγαπήσαμε. Ντροπή μας! Αλλά αυτό συμβαίνει παγκοσμίως. Τα πάντα πωλούνται. Ακόμα και η ψυχή μας......
Συνοψίζοντας. Ήταν μια πολύ ωραία περιήγηση. Από Πράγα για Άμστερνταμ υπάρχει καθημερινή ανταπόκριση με λεωφορείο. Η πόλη είναι πολύ ενδιαφέρουσα... διπλά ενδιαφέρουσα για τους μπυρολάτρεις, μιας και υπάρχουν 2-3 μικροζυθοποιίες (άλλη μία θα αναφερθεί σε μελλοντική παρουσίαση).
Ίσως η πιο πολυδιαφημισμένη και η πιο γνωστή, παλιομοδίτικη, η TJ's Brouwerij με τον ανεμόμυλο στην οροφή της. Όλες οι μικροζυθοποιίες βρίσκονται στο κέντρο της πόλης. Απολύστε τώρα ένα ποτήρι Heintje (φωτ. 14) και ευχηθείτε καλή τύχη στην ζυθοποιία De Prael και στους εργαζομένους της... ας έχουν μακροζωία.
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα, στο www.deprael.nl (μόνο στα Ολλανδικά) θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες...
...και τώρα επιτρέψτε μου να περιπλανηθώ στους δρόμους του Άμστερνταμ και να ψαρέψω τις μπύρες Djogo και Balashi. Με επιτυχία. Το χόμπι μου είναι η μπυρογευσιγνωσία. Έχω την δική μου "συλλογή γεύσεων"... Και το Άμστερνταμ με βοήθησε πολύ σε αυτό. Αυτή η πόλη έχει απίστευτα χρώματα. Θα τα ξαναπούμε αργότερα...
Με φιλικούς χαιρετισμούς.
Δικός σας, Libor Vojáček, γνωστός και ως CzechBeerMan.
Teplice, Δημοκρατία της Τσεχίας
